Μετά το 1912

ΗΛήμνος απελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό το 1912 μετά από 456 χρόνια τουρκικής κυριαρχίας. Στις 8 Οκτωβρίου οι ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις κατέλαβαν την Λήμνο και το πρωί της επόμενης ημέρας η ελληνική σημαία κυμάτιζε στον ψηλότερο πύργο του κάστρου της Μύρινας. Τα τρία θωρηκτά του ελληνικού πολεμικού ναυτικού, ‘Ύδρα’, ‘Σπέτσαι’, ‘Ψαρά’, όταν φτάνοντας στην Μύρινα είδαν την σημαία στο κάστρο, χαιρέτησαν με 21 βολές πυροβόλου.

Οι Έλληνες παρέλαβαν από τους Τούρκους ένα κάστρο παρατημένο και ασυντήρητο -προφανώς ελλείψει κινδύνου δεν είχαν ασχοληθεί περαιτέρω με αυτό- με την τελευταία αναφερόμενη επισκευή και συντήρηση των τειχών να έχει πραγματοποιηθεί το 1777-1780. Στην συνέχεια και τουλάχιστον στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα δεν φαίνεται να εκδηλώθηκε κάποιο ενδιαφέρον για την συντήρηση του κάστρου. Τουναντίον, χρησιμοποιήθηκε ως τόπος λιθολόγησης για διάφορες ανάγκες της πόλης. Το 1924-1925 ο δήμος Μύρινας πραγματοποίησε πλακόστρωση σε κεντρικό δρόμο της πόλης χρησιμοποιώντας εν μέρει λίθους από τα κτίσματα εσωτερικά του κάστρου. Ευτυχώς, το όλο εγχείρημα κρίθηκε ακριβό και οικονομικώς ασύμφορο και σταμάτησε γρήγορα. Εκτεταμένη λιθολόγηση γνώρισε το κάστρο επίσης και από τους πρόσφυγες που είχαν έρθει στην Λήμνο μετά την μικρασιατική καταστροφή του 1922, οι οποίοι γκρεμίζοντας τμήματα τειχών και τοίχους από τα κτίσματα εσωτερικά του κάστρου, προμηθεύονταν λίθους για να καλύψουν τις ανάγκες στέγασής τους. Στις ίδιες ενέργειες προέβαιναν και οι κάτοικοι της Μύρινας για να επισκευάσουν ή να κτίσουν εκ νέου τα δικά τους σπίτια. Ακολούθως, πολλά τμήματα της οχύρωσης και τα κτίσματα εσωτερικά του κάστρου είχαν καταρρεύσει.

Η έννοια και η φροντίδα σχετικά με το κάστρο από την πλευρά της κοινότητας και κάποιων πολιτών αφορούσε στην αναδάσωση και στην δημιουργία πράσινου πόλου περιπάτου. Αυτό το ενδιαφέρον γίνεται φανερό και από ένα άρθρο τοπικής εφημερίδας με ημερομηνία 22/07/1926, όπου ο συντάκτης εξαίροντας την γραφικότητα που προσέδιδε το κάστρο στην πόλη της Μύρινας, πρότεινε να πάψει να χρησιμοποιείται ως βοσκότοπος και να κηρυχτεί η περιοχή του αναδασωτέα ώστε να γίνει ένας ωραιότερος, πράσινος και δροσερός τόπος (το κτήμα του κάστρου ανήκε ως κτήμα του δημοσίου στην Αεροπορική Άμυνα και ενοικιαζόταν ως βοσκότοπος). Το 1933 η κοινότητα της Μύρινας κάλεσε τον γεωπόνο Χρυσοχού να επιβλέψει εργασίες αναδάσωσης της περιοχής του κάστρου, οι οποίες ξεκίνησαν στις 11/02/1933 με 2000 δενδρύλλια πεύκα που είχε στείλει η Δασική Επιθεώρηση Θεσσαλίας κατόπιν αίτησης της κοινότητας. Αργότερα, το 1935, ο Δασάρχης Λέσβου ονόματι Αγραφιώτης, κατόπιν διαταγής του Υπουργείου Γεωργίας, ήρθε στην Λήμνο για να συντάξει σοβαρό πρόγραμμα αναδάσωσης για διάφορες περιοχές συμπεριλαμβανομένης και του κάστρου. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού η περιοχή του κάστρου είχε καταμετρηθεί και τοπογραφηθεί.

Ηερείπωση του κάστρου και η λιθολόγηση συνεχίστηκε και μετά το τέλος της γερμανικής κατοχής. Στην καταστροφή συνετέλεσαν επίσης και οι νέοι της Μύρινας, οι οποίοι μετά την αναχώρηση των γερμανών και σχεδόν μέχρι το 1960 πήγαιναν στο κάστρο και για λόγους διασκέδασης από υλικά που είχαν αφήσει οι Γερμανοί γέμιζαν γερμανικούς κάλυκες με μπαρούτι ή δυναμίτη και ανατίναζαν τμήματα των τειχών. Άλλοι νεαροί μαθητές είχαν για παιχνίδι να ανεβαίνουν στο κάστρο και να επιδεικνύουν την δύναμή τους γκρεμίζοντας τμήματα του τείχους χρησιμοποιώντας ξύλα.

Στην καταστροφή των τειχών συνέβαλαν δραστικά και οι άσχημες καιρικές συνθήκες καθώς κατά καιρούς και οι ισχυροί σεισμοί που είχαν πλήξει αυτήν την περιοχή του Αιγαίου, όπως ο σεισμός του 1887, του 1902, του 1968 και του 1983.

Εργασίες συντήρησης, στερέωσης και αποκατάστασης του κάστρου ξεκίνησαν την δεκαετία του 1970. Έκτοτε η μέριμνα για το κάστρο δεν σταμάτησε με κατά καιρούς να πραγματοποιούνται μεγάλα έργα αναστήλωσης τμημάτων του κάστρου και ανάδειξης των μονοπατιών.

Σήμερα το κάστρο της Μύρινας είναι ένα επισκέψιμο αναγνωρισμένο μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς και είναι για τους επισκέπτες και ιδιαίτερα για τους κατοίκους της Μύρινας ένας όμορφος τόπος περισυλλογής, περιπάτου, ξεκούρασης και απόλαυσης του φυσικού τοπίου.